Odwrotne obciążenie – księgowanie

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 listopada 2019 r. zniesiony został mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do towarów ujętych w załącznikach nr 11 do ustawy o VAT i usług zawartych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Trzeba jednak pamiętać o wyjątkach od tej zasady.

Odwrotne obciążenie – co to takiego?

Stroną transakcji handlowej odpowiedzialną za rozliczanie podatku VAT jest przeważnie przedsiębiorca sprzedający określone towary lub usługi. Istnieją jednak przypadki, kiedy obowiązek ten spoczywa na nabywcy. Odnosi się to przede wszystkim produktów ze stali, ale też np. wyrobów miedzianych czy odpadów szklanych bądź z papieru. Do rozliczenia VAT-u w sytuacji odwrotnego obciążenia zobligowane są osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą.

Kiedy obowiązuje mechanizm odwrotnego obciążenia?

Różnego rodzaju zmiany w obszarze VAT-u są wprowadzane w celu zmniejszenia liczby oszustw podatkowych. Z tego właśnie powodu mechanizm odwrotnego obciążenia został od 1 listopada 2019 r. zlikwidowany i zastąpiony mechanizmem podzielonej płatności (split payment). Bardzo istotna informacja jest taka, że dotyczy to wyłącznie transakcji krajowych. Przy rozliczaniu transakcji zagranicznych likwidacja odwrotnego obciążenia nadal nie ma zastosowania.

Jak wykazać odwrotne obciążenie w deklaracji VAT?

Podatnik, który otrzymał fakturę z adnotacją „reverse charge” (adnotacja ta jest odpowiednikiem polskiego pojęcia „odwrotne obciążenie”), musi naliczyć VAT od zawartej transakcji importu udokumentowanej taką fakturą. Obowiązek podatkowy powstaje w tym przypadku w momencie wykonania usługi. W pierwszej kolejności należy faktury określić rodzaj usługi i opodatkować transakcję taką stawką podatku VAT, jaka jest w Polsce przeznaczona dla danej usługi. Podatnik jest zobowiązany do tego, aby wykazać podatek naliczony – czynnym podatnikom VAT przysługuje prawo do odliczenia tego podatku na zasadach ogólnych. Podatek naliczony wykazuje się na formularzach VAT-7 i VAT-7K po stronie podatku należnego i naliczonego w tym okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy. Stosowne kwoty wpisuje się w polach 29 (podstawa opodatkowania) i 30 (podatek VAT należny) pozycji „Import usług nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej, do których stosuje się art. 28b ustawy”. Ponadto istnieje też opcja wykazania podatku w polach 45 (podstawa opodatkowania) i 46 (podatek VAT naliczony) „Nabycie towarów i usług pozostałych”, o ile podatnik będzie wykorzystywać wydatek do czynności opodatkowanych.

Księgowanie faktury z adnotacją „reverse charge”

Fakturę z adnotacją „reverse charge” należy zaksięgować w wydatkach. Konieczne jest przy tym wprowadzenie do KPiR danych z tego dokumentu (koniecznie z uwzględnieniem kraju i NIP-u) oraz określenie rodzaju wydatku. Stawkę VAT, która obowiązuje w Polsce dla danej usługi, wpisuje się jako wartość netto. W systemach księgowych można również dokonać wyboru waluty.