Koszty wydziałowe

Na ostateczny koszt wytworzenia produktu składają się różne elementy. Tymi podstawowymi są koszty bezpośrednie oraz koszty wydziałowe. Co należy wiedzieć na temat kosztów wydziałowych? W jaki sposób je rozliczać?

Czym są koszty wydziałowe?

Koszty wydziałowe określane również mianem pośrednich to koszty, które dotyczą wydziału produkcyjnego lub zostały poniesione w tym wydziale. Nie dają się jednak odnieść wprost – na podstawie pomiaru bądź dokumentacji źródłowej – na określone stanowisko kosztów działalności podstawowej-produkcyjnej. Rozliczane są na koniec miesiąca za pomocą kluczy rozliczeniowych przyjętych w danej jednostce. W księgach rachunkowych zwykle ujmuje się je na koncie 51 „Koszty wydziałowe”.

Kwalifikacja kosztów wydziałowych

Kosztami wydziałowymi są m.in.:

– materiały, które zostały zużyte na ogólne potrzeby wydziału produkcyjnego, ale nie są związane bezpośrednio z efektami działalności,

– remonty oraz konserwacja środków trwałych i wyposażenia wykonane na rzecz wydziału produkcyjnego,

–  koszty paliwa i energii, których nie zaliczono do kosztów bezpośrednich,

– płace wraz z narzutami dotyczące kierownictwa i administracji wydziału oraz pracowników pośrednio produkcyjnych,

– amortyzacja składników majątku trwałego przeznaczonych do ogólnego użytku wydziału produkcyjnego oraz amortyzacja maszyn i urządzeń produkcyjnych, której nie da się zaliczyć do kosztów bezpośrednich,

– pozostałe koszty ze szczególnym wskazaniem na koszty wyróżniające się charakterem ogólnowydziałowym, np. usługi transportowe czy ubezpieczenia rzeczowe.

Ewidencja kosztów wydziałowych

Do konta 51 „Koszty wydziałowe” prowadzona jest ewidencja analityczna uwzględniająca różne aspekty, głównie podział kosztów według poszczególnych wydziałów. W księgach rachunkowych ewidencjonowanie kosztów wydziałowych wygląda w następujący sposób:

1. Zarachowanie kosztów na podstawie dowodów źródłowych:

– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”,

– Ma różne konta, np. zespołu 1, 2, 3

oraz równolegle

– Wn konto 51 „Koszty wydziałowe”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

2. Odpis czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów przypadający na koszty wydziałowe:

– Wn konto 51 „Koszty wydziałowe”,

– Ma konto 64-0 „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów”.

3. Świadczenia działalności pomocniczej na rzecz wydziału podstawowego:

– Wn konto 51 „Koszty wydziałowe”,

– Ma konto 53 „Koszty działalności pomocniczej”.

Podział kosztów wydziałowych na koszty stałe i zmienne

W celu ułatwienia prawidłowego rozliczania kosztów wydziałowych powinno się dzielić je na stałe i zmienne. Ustawa o rachunkowości stanowi, że normalnym poziomem wykorzystania zdolności produkcyjnych jest przeciętna i zgodna z oczekiwaniami w typowych warunkach wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów (z uwzględnieniem planowych remontów). Oczywiście poziom zdolności produkcyjnych to kwestia indywidualna – dla każdej jednostki jest on ustalany odrębnie na podstawie licznych przesłanek takich jak np. popyt, sezonowe wahania produkcji itp.